EKONOMİ NEDİR?

Tuğberk Çiloğlu, 7 Haziran 2014, Cumartesi. Ekonomi nedir? Yaygın tanımını yaparsak sınırsız ihtiyaçların sınırlı kaynaklarla nasıl karşılanacağını araştıran bir bilimdir. Günümüz ana akım iktisat öğretisinin bağlı olduğu tanım bu. Fakat her şey bu kadar basit mi? Bence değil. Ekonomi, kaynak ve ihtiyaç ikilemine sığdırılamayacak kadar geniş ve önemli bir alandır. Bugüne kadarki ana akım iktisat öğretisine baktığımız zaman görüyoruz ki ekonomi hep diğer sosyal bilimlerden soyutlanmaya çalışılmış, ekonomiyi toplumdan, politikadan, kültürden, psikolojiden soyutlayan matematiksel modeller geliştirilmiş. Fakat bu matematiksel modeller ne kadar gerçek hayatla uyum gösteriyor? Matematiksel modellerin dayandığı varsayımlar ne kadar anlamlı ve gerçekçi? Buna pek dikkat edilmemiş. Bu matematiksel modeller kendi kendini kanıtlamaktan öteye gidememiştir. Peki o zaman ekonomi nedir? Nasıl bir tanımlama yapmalıyız? Ekonomi beş temel insan ve toplum faaliyetiyle ilgilidir; üretim, bölüşüm, tüketim, tasarruf ve yatırım. Açıkça görülebilir ki, bu faaliyetlerin hepsi de çok boyutludur, insan ve toplum davranışlarıyla ilgilidir. Sormamız gereken soru şu; üretimi, bölüşümü, tüketimi, tasarrufu ve yatırımı ne belirler, bu faaliyetler neden ve nasıl oluşur? Bu soruları kendimize sorduğumuzda fark ederiz ki tüm bu faaliyetleri toplumdan, politikadan, psikolojiden ve kültürden soyutlayamayız. Eğer soyutlarsak hata yapmış oluruz. Örneğin tüketimi ele alalım. İnsanları tüketim davranışına yönelten tek faktör ”fayda” mı? Tüketim davranışının psikolojik, toplumsal, politik ve kültürel boyutları yok mu? Tüketim davranışını matematiksel bir modele indirgemek ne kadar gerçekçi ve mantıklı olabilir? Tüm bunlara baktığımızda rahatlıkla söyleyebiliriz ki; ekonomiyi toplumdan, politikadan, psikolojiden ve diğer sosyal bilimlerden soyutlamayan, onlarla birlikte analiz eden ekonomi teorilerini öğrenmeye ve öğretmeye daha çok zaman ve kaynak ayırmalıyız. Bu konuda akademisyenlerden öğrencilere kadar, ekonomi bilimiyle ilgilenen herkese büyük sorumluluk düşmektedir. Çünkü eğer ekonomi bilimini daha gerçekçi bir şekilde yeniden yapılandırabilirsek bunun yaratacağı pozitif dışsallık inanın çok büyük olacaktır. Burada yazılanlar yatırım tavsiyesi/danışmanlığı değildir.